Ergonomia
Jak powinno wyglądać prawidłowe stanowisko z komputerem?
Pracujemy z komputerem co raz dłużej. Po 8 czy 10 godzinach w pracy często dodajemy kolejne godziny w domu. Spędzamy coraz więcej czasu w siedzącej pozycji.
Czy jednak zwracamy uwagę jak wygląda nasze stanowisko z komputerem?
Czy wiemy jak połączyć komfort pracy z ergonomią i wydajnością?
Czy znamy proste metody aby zapobiec bólom kręgosłupa czy zmęczeniem oczu?
Na pewno duży wpływ na komfort naszego stanowiska będzie miał wygodny fotel ze wszystkimi niezbędnymi regulacjami, biurko najlepiej z elektryczna regulacja wysokości, duży monitor ze wszystkimi ustawieniami zmniejszającymi zmęczenie oczu, a nawet ergonomiczna klawiatura czy myszka. Najlepsze i najdroższe wyposażenie stanowiska pracy nie poprawi jednak naszego komfortu jeżeli nie poznamy prostych zasad ergonomii pracy z komputerem i nie zaczniemy ich systematycznie stosować.
Jak prawidłowo siedzieć
Oto podstawowe zasady, których należy przestrzegać, aby jak najmniej obciążać kręgosłup i układ kostny.
- Plecy powinny być lekko odchylone do tyłu, wsparte na oparciu fotela wyposażonego w mechanizm synchroniczny. Kąt odchylenia będzie zależał od rodzaju wykonywanych czynności przy komputerze.
- Przy większości prac wygodny jest kąt odchylenia do tyłu o ok. 15°. Kąt pochylenia oparcia 0° może być wygodny przy pisaniu ręcznym na płaskiej powierzchni biurka, ale nie jest on zalecany do dłuższej pracy (zwiększone obciążenie kręgosłupa).
- Uda powinny być równoległe do podłogi. Siedzisko fotela powinno być ustawione na taką wysokość, aby jego krawędź przy kolanach nie uciskała ud, a stopy swobodnie wspierały podudzia. Kąt pomiędzy podudziami i udami a także podudziami i stopami powinien być co najmniej 90°, lepiej, jeżeli jest lekko rozwarty. Ułatwia to m.in. przepływ krwi w naczyniach kończyn dolnych. Jeśli używany fotel uniemożliwia zajęcie optymalnej pozycji, warto zastanowić się nad podnóżkiem.
- Przedramiona i dłonie powinny być równoległe do blatu biurka. Wysokość tego blatu powinna być ustawiona trochę poniżej wysokości łokci.
- Głowa powinna być wyprostowana, ewentualnie z lekkim pochyleniem do przodu ok. 5°. Jeśli głowa pochylona jest niżej, należy odchylić oparcie fotela. Niekorzystne jest również odchylanie głowy do tyłu czy pochylanie się nad monitorem z powodu źle ustawionego monitora czy rozdzielczości ekranu.
Przyjmuje się, że pole dobrego widzenia bez potrzeby poruszania głową jest w zakresie 0° – 30° poniżej linii horyzontu dla oczu oraz pomiędzy -15° a +15° w pionie. Dlatego monitor powinien znajdować się naprzeciwko twarzy i na takiej wysokości, żeby nie wymuszać nienaturalnego odchylania głowy.
Praca z laptopem
Jeżeli notebook stanowi część wyposażenia wykorzystywanego na stanowisku pracy w biurze, to aby przyjąć właściwą pozycję przy biurku, należy zastosować do laptopa specjalną podstawkę podnoszącą jego ekran lekko poniżej linii oczu. To oczywiście uniemożliwia dalsze używanie zintegrowanej klawiatury i touchpada. Musimy podłączyć dodatkową klawiaturę i mysz.
Laptop postawiony na podstawce poprawi postawę przy biurku, ale jednocześnie ekran zostanie odsunięty od oczu, pogarszając komfort widzenia. Jest to szczególnie odczuwalne w przypadku małych laptopów poniżej 15”. Konieczne jest wtedy wyposażenie stanowiska w dodatkowy monitor.
A może praca na stojąco?
Hasło pracy na stojąco stało się ostatnio bardzo modne, jako reakcja na nasz siedzący tryb życia w pracy, samochodzie, w domu przed telewizorem. Jednakże należy wziąć pod uwagę, że długotrwałe stanie (bez ruchu) jest jeszcze bardziej szkodliwe niż siedzenie. Najlepiej zachować umiar i na każde 30 minut pracy biurowej 20 minut należy siedzieć, 8 minut pracować na stojąco, a 2 minuty poświęcić na ruch po biurze.
MONITOR – dlaczego jest tak ważny dla zdrowia?
Monitor ma dwojaki wpływ na nasze zdrowie. Po pierwsze, nieodpowiednie położenie względem ciała może w dłuższej perspektywie powodować różnego rodzaju zwyrodnienia. Po drugie, jakość wyświetlanego obrazu ma niebagatelny wpływ na wzrok.
Ergonomia
Wybierając odpowiedni monitor należy sprawdzić, czy monitor ma stopkę z dużym zakresem regulacji umożliwiają- cą zajęcie optymalnej pozycji pracy. Część monitorów pozwala tylko na niewielkie odchylenia ekranu na boki czy w płaszczyźnie pionowej. W najgorszych przypadkach nie można zmieniać wysokości ekranu. Tymczasem ten parametr jest bardzo istotny.
Monitor powinien być ustawiony na wprost użytkownika. Jego górna krawędź powinna być nieco poniżej linii wzroku, a środek ekranu na linii swobodnego patrzenia, czyli w praktyce pod kątem 15° – 20° poniżej płaszczyzny oczu. Powierzchnia ekranu lekko odchylona do tyłu 5° do 10°.
Odległość monitora od oczu powinna zapewniać objęcie wzrokiem całej jego powierzchni bez konieczności kręcenia głową. Powszechnie przyjmuje się, że jest to odległość na wyciągnięcie ręki, co niestety nie jest najdokładniejszą metodą. Większy monitor będzie musiał być odsunięty dalej i będzie to zależało bardziej od osobistej percepcji optymalnego kąta widzenia niż od wzrostu i długości ręki. W praktyce ta odległość wynosi od 50 do nawet 100 cm. Na indywidualne poczucie komfortu duży wpływ mają również wady wzroku i praca w okularach.
Zmęczenie oczu
Przede wszystkim monitor powinien mieć matowy ekran i być usytuowany bokiem do okna lub silnego źródła światła, aby zapobiegać odbiciom refleksów świetlnych. Przy pracy z tekstem w formacie A4 zalecana jest funkcja pivot, czyli możliwość obrotu płaszczyzny monitora o 90° w prawo.
Dobre monitory mają szereg funkcji, których zadaniem jest zapewnienie ulgi oczom:
Automatyczna regulacja jasności ekranu – Zbyt jasny ekran jest główną przyczyną zmęczenia oczu (efekt oślepienia). Z drugiej zaś strony, jeśli ekran jest zbyt ciemny, to także utrudnia oglądanie i również powoduje zmęczenie wzroku (konieczność wytężania wzroku). Nikt z nas nie reguluje codziennie swojego monitora. W wysokiej klasy monitorach, takich jak EIZO, nad utrzymaniem jasności na optymalnym poziomie czuwa funkcja Auto EcoView, która wykrywa występujące w ciągu dnia zmiany oświetlenia w otoczeniu i automatycznie dostosowuje jasność ekranu, tak by nie był on nigdy zbyt jasny lub zbyt ciemny.
Redukcja migotania obrazu – Podobnie jak w przypadku monitorów kineskopowych, obraz na ekranach LCD miga. Nawet jeśli tego nie dostrzegamy, jest to czynnik męczący oczy. Rozwiązanie flicker free stosowane przez EIZO ogranicza znacznie migotanie, niwelując zmęczenie i poprawiając koncentrację.
Redukcja niebieskiego światła – Również niebieskie światło ma negatywny wpływ na nasze oczy. Dlatego w monitorach EIZO FlexScan stosowane jest specjalne rozwiązanie, które obniża poziom emisji niebieskiego światła.
NIEZBĘDNE AKCESORIA
Klawiatura – Położenie klawiatury na blacie biurka, jej wielkość oraz nachylenie płaszczyzny klawiatury powinny być uzależnione od stopnia wykorzystania i umiejętności pisania bezwzrokowego. Generalnie zasada jest taka, żeby dłoń stanowiła przedłużenie przedramienia i znajdowała się nad klawiaturą – dokładnie odwrotnie niż pokazuje praktyka, zazwyczaj nasze nadgarstki spoczywają na biurku i pisząc unosimy je do góry
Myszka – Mysz powinna być na tyle duża, by można było położyć nań całą dłoń. Wszystkie palce powinny swobodnie opierać się na myszy. Mechanizm przycisków powinien to umożliwiać (nie być zbyt czuły). Mysz powinna być ułożona tak, by nie było konieczności odwodzenia ramienia (łokieć należy utrzymywać możliwie blisko tułowia). W przypadku stacjonarnego wykorzystania laptopa zalecane jest podpięcie myszy i klawiatury – oczywiście najlepiej, by były to urządzenia uwzględniające zasady ergonomii.
Zwróćmy uwagę na otoczenie stanowiska pracy
Dla optymalnego komfortu pracy równie ważne są czynniki środowiskowe, takie jak oświetlenie, temperatura czy jakość powietrza. Wszystkie poprawiają koncentrację i samopoczucie osoby pracującej za biurkiem.
Oświetlenie – W ciągu dnia powinniśmy jak najdłużej korzystać ze światła dziennego. Promienie słoneczne są bowiem najbardziej przyjazne dla naszego wzroku i naturalnie pobudzają nasz organizm do pracy.
Po południu i wieczorem korzystamy, oczywiście, z odpowiedniego światła sztucznego, na które powinno składać się oświetlenie główne oraz oświetlenie miejscowe, czyli małe lampki biurkowe. Lampka taka musi być ustawiona z boku osoby pracującej w taki sposób, aby światło odbite od monitora lub powierzchni biurka nie raziło.
Jakość powietrza – Podwyższony poziom CO2 w mniejszych stężeniach obniża sprawność umysłową i pogarsza proces oddychania, przez co obniża sprawność procesów życiowych. Natomiast podwyższone stężenie może powodować częstsze bóle głowy, zmęczenie, alergie, zwiększoną podatność na choroby, podrażnienia i zapalenia górnych dróg oddechowych, większą zapadalność na choroby nowotworowe (około 10 lat inkubacji), wpływa też na odczyn krwi i szybkość pracy serca.
W Polsce nie normuje się dopuszczalnych stężeń dwutlenku węgla w pomieszczeniach biurowych. Przeciętnie stężenie CO2 w powietrzu w otwartej przestrzeni wynosi ok. 400 ppm. Akceptowalne warunki w pomieszczeniach biurowych to CO2 na poziomie 600 ppm. Dla dobrego samopoczucia i dobrej kondycji istotny jest także poziom wilgotności i temperatura. W zależności od pory roku wartości te oscylują odpowiednio w granicach 45-50% i 21-25°C.
Warto jest zaopatrzyć się w urządzenie monitorujące parametry powietrza, a co najważniejsze regularnie wietrzyć pomieszczenie.
Wprowadzenie
Myszka to nadal najpopularniejsze urządzenie peryferyjne używane w parze z komputerem lub laptopem. W środowisku biurowym często stanowi wręcz standardowy element wyposażenia, co potwierdza wiele różnych badań. Ankieta przeprowadzona w 2014 roku przez magazyn The Atlantic wśród 300 osób wykazała, że ponad 75% z nich użyło myszki w ciągu ostatniego tygodnia.
Skoro więc korzystamy z myszki regularnie, powinna nam umożliwiać wygodną, bezpieczną dla zdrowia pracę z komputerem. Na rynku dostępne są najróżniejsze rodzaje myszek, a wśród nich wiele modeli ergonomicznych, np. pionowych. W obliczu tak dużego wyboru użytkownik staje przed dylematem: jaką myszkę wybrać?
W tym artykule przyjrzymy się wpływowi, jaki ma ergonomiczna myszka na nasze zdrowie i wydajność. Najpierw przedstawimy unijne przepisy dotyczące pracy z myszką, a następnie zajmiemy się jej skutkami dla zdrowia i wydajności oraz omówimy alternatywne rozwiązania. Na zakończenie podpowiemy, jak wybrać ergonomiczną myszkę najlepiej dopasowaną do naszych potrzeb.
Normy i przepisy
Zgodnie z unijnymi przepisami ekran i klawiatura nie mogą być wbudowane w jedno urządzenie. W przypadku komputerów stacjonarnych i terminali komputerowych typu thin client monitor i klawiatura stanowią oddzielne elementy, a więc spełniają te wymagania.
Inaczej ma się sprawa w przypadku laptopów, w których ekran i klawiatura są częścią jednego urządzenia. Aby spełnić wymagania unijne, trzeba więc korzystać z oddzielnej klawiatury. Konieczna jest także podstawka na laptopa, która umożliwi swobodną regulację położenia ekranu. Touchpad laptopa znajduje się między ekranem a klawiaturą i jest wyjątkowo niewygodny w obsłudze, ponieważ nie pozwala na zmianę pozycji. W takiej sytuacji logicznym rozwiązaniem jest zewnętrzna myszka, która jest lepsza zarówno z punktu widzenia przepisów, jak i wygody użytkownika.
Wpływ na zdrowie
Korzystanie z myszki przez dłuższy okres czasu może prowadzić do bólu ramion, przedramion i dłoni (Chang, et al., 2007; Andersen, et al., 2008). Ergonomiczna myszka pomaga walczyć z tym zjawiskiem i zapewnia większy komfort użytkownika.
Nadwyrężenie dłoni, nadgarstka i przedramienia
Pozycja, jaką przyjmują dłoń, nadgarstek i przedramię podczas pracy z tradycyjną myszką jest wyjątkowo niekorzystna i powoduje następujące obciążenia:
-
Pronacja (rotacja wewnętrzna)
Przedramię ustawione jest w pronacji, gdy wnętrze dłoni jest obrócone do wewnątrz w stosunku do pozycji neutralnej (a więc do dołu).
Supinacja | Pozycja neutralna | Pronacja |
Ruch ten powoduje, że kości przedramienia i przyczepione do nich mięśnie krzyżują się (jak pokazano na rysunku poniżej), co powoduje zwiększone napięcie mięśniowe.
-
Wyprost nadgarstka
Położenie dłoni na myszce o standardowej wysokości wymaga wygięcia nadgarstka do tyłu – ruch ten znany jest jako wyprost nadgarstka. Ponadto użytkownik musi unieść palec wskazujący za każdym razem, gdy chce kliknąć klawisz myszy, co zwiększa obciążenie w okolicy nadgarstka.
-
Skręt kości łokciowej i promieniowej
Najczęściej spotykany sposób trzymania tradycyjnej myszki powoduje skręt kości łokciowej – oznacza to, że dłoń jest przekrzywiona w kierunku małego palca. Tymczasem możliwość skrętu kości promieniowej (czyli skrętu dłoni w kierunku kciuka) jest duża bardziej ograniczona. W efekcie podczas korzystania z myszki dłoń jest z reguły skierowana w prawo, a nadgarstek rzadko znajduje się w pozycji neutralnej, co z czasem prowadzi do jego nadwyrężenia.
Rodzaje ergonomicznych myszek
Na rynku dostępnych jest wiele modeli ergonomicznych myszek zwiększających komfort użytkownika. Trzy opisane poniżej myszki w różnym stopniu ograniczają także pronację, wyprost nadgarstka i skręt kości łokciowej.
Myszki umieszczane centralnie: touchpad i roller bar
Główną zaletą myszek ustawianych pośrodku biurka jest to, że znajdują się bezpośrednio przed użytkownikiem, pomiędzy nim a klawiaturą. Pozwala to zmniejszyć nadwyrężenie mięśni ramienia w porównaniu z tradycyjnymi myszkami umieszczanymi z boku. Wynika to z tego, że w przypadku myszki umieszczonej centralnie ramię użytkownika nie musi być wykręcone do zewnątrz (Lin, et al., 2014).
Ponadto myszki umieszczane centralnie nie zmuszają mięśni przedramion do pracy w takim stopniu, jak myszki tradycyjne (Lin, et al., 2014). Powody są dwa: po pierwsze, tradycyjna myszka pociąga za sobą wyprost nadgarstka. Po drugie, użytkownik musi wyciągać palce, aby kliknąć klawisz myszy. Myszka umieszczana centralnie pozwala uniknąć takiej pozycji i w efekcie ogranicza nadwyrężenie mięśni.
Tablet piórkowy i myszki precyzyjne
Niektóre myszki, np. piórkowe, trzyma się w dłoni. W takim przypadku palce są zazwyczaj zwinięte pod kątem (jak podczas trzymania zwykłego długopisu), ale wygięcie nadgarstka do tyłu jest mniejsze, jak pokazano na obrazku poniżej.
Myszki piórkowe i inne myszki precyzyjne mają więc podobne zalety, co myszki umieszczane centralnie. Oprócz tego myszka precyzyjna może ograniczyć nadwyrężenie przedramion, ponieważ redukuje wyprost nadgarstka (Kotani & Horii, 2003; Ulmann, et al., 2003). Natomiast z punktu widzenia nadwyrężenia ramion nie ma znacznej różnicy – myszki precyzyjne umieszcza się obok klawiatury, dokładnie tak, jak myszki tradycyjne (Müller, et al., 2010; Kotani & Horii, 2003).
Myszki pionowe
Podczas pracy z myszkami pionowymi dłoń użytkownika układa się w pozycji, w jakiej daje się uścisk dłoni. Takie położenie zapobiega nadmiernemu wygięciu nadgarstka w bok oraz skręceniu przedramienia do wewnątrz. Innymi słowy, pionowa myszka redukuje skręt kości łokciowej i pronację (Schmid, et al. 2015). Dzięki temu mięśnie przedramienia pracują i męczą się mniej niż w przypadku tradycyjnej myszki (Quemelo & Vieira, 2013).
Badania wykazały, że korzystanie z pionowego joysticka gwarantuje szybsze ustąpienie objawów takich jak bóle przedramion, nadgarstka i dłoni (Aarås, et al., 2001). Póki co nie przeprowadzono jednak żadnych badań, które pozwoliłyby stwierdzić, czy myszki pionowe mają taki sam efekt.
Położenie myszki
Pozycja przyjmowana przez użytkownika zależy nie tylko od kształtu myszki i sposób poruszania nią, ale także od jej miejsca na biurku.
Tradycyjne, pełnowymiarowe klawiatury z reguły mają wbudowaną klawiaturę numeryczną, która znacznie zwiększa ich szerokość. Tymczasem większość użytkowników korzysta z niej bardzo rzadko albo wręcz w ogóle. Długa klawiatura uniemożliwia umieszczenie myszki na jednej linii z ramieniem, przez co negatywnie wpływa na postawę użytkownika w czasie pracy. Klawiatura kompaktowa niezawierająca klawiatury numerycznej pozwala zmniejszyć odległość dłoni do myszki i tym samym ogranicza nadwyrężenie ramienia i przedramienia, umożliwiając przyjęcie dobrej pozycji.
Alternatywne rozwiązania
Korzystanie z myszki nie zawsze stanowi najwydajniejszy sposób pracy na komputerze. I tak na przykład skróty klawiszowe pozwalają wykonywać różne zadania o średnio 30% szybciej (Lane, et al., 2005 / Tak, 2007). Okazuje się również, że częstsze używanie skrótów klawiszowych może poprawić komfort pracy (Blok, et al., 2008). Jest to więc dobry sposób, aby ograniczyć korzystanie z myszki i pracować wydajniej.
Badania wykazały, że przeciętny użytkownik pracujący na komputerze spędza 53% tego czasu używając myszki (Umker, et al., 2011). Skrócenie czasu pracy z myszką o połowę pozwoliłoby zaoszczędzić nawet 20 minut dziennie. Obecność myszki pozostaje jednak niezbędna – bez niej nie dałoby się używać wielu nowych programów i aplikacji, które nie mają skrótów klawiszowych.
Wpływ na wydajność
Badania wykazały, że myszka do laptopa gwarantuje lepszą wydajność (Sommerich, et al., 2002). Wymiana myszki tradycyjnej na ergonomiczną znacznie poprawi komfort pracy, ale jednocześnie zmniejszy wydajność. Choć więc ergonomiczna myszka jest zdrowsza dla użytkownika, nie pozwala pracować tak szybko, jak myszka tradycyjna.
Scott Mackenzie z Uniwersytetu York w Kanadzie udowodnił, że myszka ergonomiczna jest wolniejsza od tradycyjnej. Osoby badane zostały poproszone o wielokrotne powtarzanie tych samych czynności za pomocą różnych rodzajów myszek. Choć prędkość pracy z touchpadem i joystickiem poprawiła się w miarę jak osoby badane nabrały wprawy, najlepsze wyniki osiągnięto przy użyciu myszek tradycyjnych, jak widać na wykresie poniżej (Mackenzie, et al., 2001).
Wykres nr 1: Czas potrzebny do wykonania danej czynności przy użyciu różnych rodzajów myszek.
Źródło: Mackenzie, et al., 2001.
Wpływ ergonomicznych myszek na wydajność
Jak się okazuje, ergonomiczne myszki są nieco wolniejsze od tradycyjnych. Różnica w ich wydajności zależy jednak od rodzaju myszki. Potrzebujemy też trochę więcej czasu, aby w pełni przyzwyczaić się do nowego typu myszki.
Myszki umieszczane centralnie
Oprócz Mackenziego inni badacze także potwierdzili, że touchpad jest zdecydowanie wolniejszy od tradycyjnej myszki. Czas potrzebny na wykonanie danej czynności za pomocą touchpada różnił się w zależności od jej rodzaju, ale zawsze trwało to co najmniej o 25% dłużej (Hertzum & Hornbaek, 2010; Lee & Su, 2008). Wynika to z tego, że korzystanie z touchpada nie polega na wykonaniu tylko jednego ruchu. To samo dotyczy myszki kulkowej i myszki typu roller bar.
Tablet piórkowy i myszki precyzyjne
Wykonywanie operacji na tabletach piórkowych jest wolniejsze niż za pomocą tradycyjnych myszek (Müller, et al., 2010). W przypadku zadań wymagających dużej precyzji (np. przy edycji zdjęć) myszka piórkowa jest jednak szybsza (Chen, et al., 2011). Przyzwyczajenie się do pracy z piórkiem i tabletem nie zajmuje dużo czasu – wystarczy poćwiczyć jeden dzień, a wydajność będzie taka sama jak w przypadku tradycyjnej myszki (Kotani & Horii, 2003). Warto jednak zauważyć, że czynności wykonywane w ramach tego badania były ograniczone do operacji z użyciem myszki, podczas gdy codzienna praca na komputerze stanowi połączenie poruszania myszką i pisania na klawiaturze. Tymczasem podniesienie piórka zajmuje więcej czasu niż chwycenie myszki.
Myszki pionowe
Myszka pionowa jest od 10 do 19% wolniejsza niż myszka tradycyjna (Quemelo & Ramos Vieira, 2013; Scarlett, et al., 2005), ale szybsza od joysticka (Scarlett, et al., 2005).
Co wybrać, czyli praktyczny przewodnik po ergonomicznych myszkach
Przy wyborze odpowiedniej myszki trzeba wziąć pod uwagę wiele różnych czynników, m.in. to, jak będzie używana. Niektóre osoby potrzebują bardzo precyzyjnej myszki, natomiast dla innych nie będzie to miało dużego znaczenia. Istotnym czynnikiem są również osobiste preferencje użytkownika i jego wygoda.
Poniżej przedstawiamy krótki przewodnik, który ułatwi wybór odpowiedniej myszki.
Sugestia | Redukcja obciążenia | Precyzja | Wygoda użytkownika | |
Myszka pionowa | Evoluent | Nadgarstki
Ręce |
++ | ++ |
Joystick pionowy | Anir | Nadgarstki
Ręce |
— | – |
Myszka z precyzyjnym uchwytem | DXT | Nadgarstki
Ręce |
++ | + |
Tablet piórkowy | Office 54 Pen Tablet | Nadgarstki
Ręce |
+ | -/+ |
Myszka typu roller bar | Barmouse | Nadgarstki
Ręce Dłonie Ramiona |
-/+ | – |
Myszka tradycyjna | Lasermouse design | Brak | ++ | ++ |
Bibliografia
Aarås A, Dainoff M, Ro O, Thoresen M, ‘Can a More Neutral Position of the Forearm When Operating a Computer Mouse Reduce the Pain Level for Visual Display Unit Operators? A Prospective Epidemiological Intervention Study: Part II’, International Journal of Human-Computer Interaction. 2001; 13(1): 13–40.
Andersen JH, Harhoff M, Grimstrup S, Vilstrup I, Lassen CF, Brandt LP, Kryger AI, Overgaard E, Hansen KD, Mikkelsen S. Computer mouse use predicts acute pain but not prolonged or chronic pain in the neck and shoulder. Occup Environ Med. 2008 Feb;65(2):126-31.
Blok MM, Vink P, Van Lingen P. Implications for Health and Performance when Replacing Mouse Use with Shortcut Keys. In; Karwowski W, Slavendy G. Conference Proceedings, 2nd International Congress on Applied Human Factors and Ergonomics. AHFE 2008, 14-17 July 2008, Las Vegas, USA.
Chang CH, Amick BC 3rd, Menendez CC, Katz JN, Johnson PW, Robertson M, Dennerlein JT. Daily computer usage correlated with undergraduate students’ musculoskeletal symptoms. Am J Ind Med. 2007 Jun;50(6):481-8.
Chen JY, Seagull FJ, Nagy P, Lakhani P, Melhem ER, Siegel EL, Safdar NM. Computer input devices: neutral party or source of significant error in manual lesion segmentation? J Digit Imaging. 2011 Feb;24(1):135-41.
Dyrektywa Rady 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 87/391/EWG).
Van Eerd D, Munhall C, Irvin E, Rempel D, Brewer S, van der Beek AJ, Dennerlein JT, Tullar J, Skivington K, Pinion C, Amick B. Effectiveness of workplace interventions in the prevention of upper extremity musculoskeletal disorders and symptoms: an update of the evidence. Occup Environ Med. 2016 Jan;73(1):62-70.
Hertzum, M, Hornbæk, K. How Age Affects Pointing with Mouse and Touchpad: A Comparison of Young, Adult, and Elderly Users. International Journal of Human-Computer Interaction. 2010; 26(7):703-734.
Ijmker S, Huysmans MA, van der Beek AJ, Knol DL, van Mechelen W, Bongers PM, Blatter BM. Software-recorded and self-reported duration of computer use in relation to the onset of severe arm-wrist-hand pain and neck-shoulder pain. Occup Environ Med. 2011 Jul;68(7):502-9.
Kotani K and Horii K. An Analysis of Muscular Load and Performance in Using a Pen-tablet System, J Physiol Anthropol. 2003;22 (2): 89–95.
Lane DM, Napier HA, Peres SC, Sándor A. Hidden Costs of Graphical User Interfaces: Failure to Make the Transition from Menus and Icon Toolbars to Keyboard Shortcuts. International Journal of Human-Computer Interaction. 2005;18(2):133-144.
Lee YH, Su MC. Design and validation of a desk-free and postureindependent input device. Appl Ergon. 2008 May;39(3):399-406.
Lin MY, Young JG, Dennerlein JT. Evaluating the effect of four different pointing device designs on upper extremity posture and muscle activity during mousing tasks. Appl Ergon. 2015 Mar;47:259-64.
MacKenzie IS, Kauppinen T, Silfverberg M. Accuracy measures for evaluating computer pointing devices. Proceedings of the ACM Conference on Human Factors in Computing Systems. 2001: 9-16.
Müller C, Tomatis L, Läubli T. Muscular load and performance compared between a pen and a computer mouse as input devices. International Journal of Industrial Ergonomics. 2010; 40(6):607-617.
Quemelo PR1 Vieira ER. Biomechanics and performance when using a standard and a vertical computer mouse. Ergonomics. 2013;56(8):1336-44.
Scarlett DS, Bohan M, Io L, Jorgensen M, Chaparo A. Psychophysical comparison of five mouse designs. HCI International 2005: The 11th international Conference on Human-Computer Interaction. Las Vegas. 2005.
Schmid AB, Kubler PA, Johnston V, Coppieters MW. A vertical mouse and ergonomic mouse pads alter wrist position but do not reduce carpal tunnel pressure in patients with carpal tunnel syndrome. Appl Ergon. 2015 Mar;47:151-6.
Sommerich, CM, Starr, H, Smith, CA, Shivers. Effects of notebook computer configuration and task on user biomechanics, productivity, and comfort. International Journal Industrial Ergonomics. 2002; 30: 7-31.
Tak S. The Use of Keyboard Shortcuts. Optimizing versus satisficing in the use of complex technology. PhD thesis. Eindhoven University of Technology, 2007.
Ullman J, Kangas N, Ullman P, Wartenberg F, Ericson M. A new approach to the mouse arm syndrome. Int J Occup Saf Ergon. 2003;9(4):463-77.
Artykuł opracowany na podstawie tekstu BakkerElkhuizen How do you choose the right mouse?
Statystyki pokazują, że z roku na rok liczba kupowanych komputerów stacjonarnych zmniejsza się na rzecz laptopów. Dzieje się tak dlatego, że coraz więcej jest pracowników mobilnych (szacuje się, że ich liczba wzrasta o 5,6% w stosunku rocznym) czy osób które pracują w trybie „home office”, coraz popularniejsza staje się też idea tzw. „hot deskingu”, czyli wykorzystywania jednego stanowiska pracy przez wiele osób. Jednak nie zawsze laptop będzie wystarczającym rozwiązaniem – coraz częściej konieczne bywa kupno dodatkowego monitora.
Posiadanie wysokiej klasy monitora jest szczególnie ważne dla osób, dla których odwzorowanie barw w realizowanych projektach ma zasadnicze znaczenie – w poligrafii, fotografii i grafice komputerowej. Ale problemem, który dotyczy w zasadzie wszystkich, to wielogodzinny dzień pracy przy komputerze. Teoretycznie przeciętny użytkownik spędza przy nim 8 godzin dziennie. W praktyce jednak nierzadko liczba ta sięga 10–12 godzin, co ma katastrofalny wpływ na strukturę układu kostnego i wzrok. Niestety, skrócenie czasu pracy nie zawsze jest możliwe. Dlatego konieczna staje się odpowiednia organizacja stanowiska komputerowego, zgodna z zasadami ergonomii. Sam laptop niestety nie jest tu dobrym rozwiązaniem.
Ergonomiczne stanowisko
Temat ergonomii pracy znany jest od lat, ale traktuje się go po macoszemu, jako zagadnienie czysto akademickie. Zazwyczaj rozważana jest jedynie kwestia doboru ergonomicznego fotela i biurka, tymczasem równie ważne są akcesoria, takie jak klawiatura, mysz, podkładki pod nadgarstki, a także dobry monitor.
Badania przeprowadzone przez TNS na zlecenie Microsoftu wykazały, że prawie 80 proc. respondentów narzeka na ból oczu spowodowany długotrwałym wpatrywaniem się w ekran monitora. Dla porównania, na bóle szyi i kręgosłupa skarży się „tylko” 50 proc. badanych pracujących przy komputerze.
Ciekawe badania przeprowadziło też EIZO. Celem analizy było wykazanie zależności między jakością wykorzystywanego ekranu a efektywnością pracy. Okazało się, że zapewnienie odpowiednich regulacji monitora oraz jego optymalne fizyczne ustawienie zmniejszają zmęczenie pracownika, a co za tym idzie, zwiększają jego produktywność.
Przykłady pokazują, jaką pozycję wymusza praca na laptopie i jak powinno wyglądać prawidłowo skonfigurowane stanowisko pracy.
Ulga dla oczu
Przedstawiciele firmy EIZO, we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Kitasato, przeprowadzili szereg badań, które miały wykazać zależności między jakością monitora a efektywnością pracy. Dowiodły one, że negatywny wpływ na oczy ma przede wszystkim zbyt jasny lub zbyt ciemny ekran, niebieskie światło oraz migotanie obrazu. Wyniki tych badań zostały wykorzystane przy projektowaniu serii monitorów EcoView.
Niewielu użytkowników monitorów zdaje sobie sprawę, jak męczący dla oczu jest nieodpowiedni poziom jasności obrazu. Zbyt ciemny wyświetlacz w oświetlonym słońcem pomieszczeniu to duży dyskomfort, bo obraz jest mało czytelny i wymusza wytężanie wzroku. Jeszcze gorsza w skutkach jest praca w zaciemnionym pomieszczeniu z monitorem, który ma jasność ustawioną na maksymalnym poziomie.
Trudno założyć, że użytkownicy przy każdym użyciu monitora będą zmieniali poziom jego jasności. Na szczęście ten problem rozwiązali inżynierowie EIZO, instalując w monitorach serii EcoView specjalne czujniki mierzące poziom oświetlenia w pomieszczeniu, w którym pracuje monitor. Funkcja EcoView analizuje wyniki pomiarów i na ich podstawie rozjaśnia lub przyciemnia obraz.
Inne, bardzo przydatne narzędzie to tryby pracy Fine Contrast. Każdy monitor ma kilka takich ustawień, które są zoptymalizowane pod kątem danej czynności – przeglądania Internetu, oglądania filmów, grafiki czy pracy z aplikacjami biurowymi. Użytkownik może też zaprogramować swoje własne ustawienia, najbardziej odpowiadające jego potrzebom. Dodatkowo, za pomocą aplikacji ScreenManager Pro, można przypisać każdy tryb wyświetlania do określonych programów. Wówczas monitor przejdzie do właściwych ustawień obrazu automatycznie, po otwarciu okna danej aplikacji.
Porównanie skrajnie różnych stanowisk pracy – w każdym przypadku konieczna jest regulacja jasności.
LCD też migocze
Wśród użytkowników panuje błędne przekonanie, że migotanie obrazu to wada wyłącznie starych monitorów kineskopowych. Niestety, problem dotyczy również monitorów LCD, w których migotanie obrazu jest skutkiem niedoskonałej technologii systemu podświetlenia LED. EIZO jest pierwszym producentem monitorów, który zastosował hybrydowe rozwiązanie kontrolujące system podświetlenia ekranu monitora. Znacząco redukuje ono migotanie, które jest nie tylko męczące dla oczu, ale może również powodować bóle głowy.
Kolejnym czynnikiem zmniejszającym komfort pracy jest niebieskie światło emitowane przez monitory, które „sąsiadują” w wykresie widmowym z ultrafioletem (uznawanym za jedną z najbardziej szkodliwych fal światła widzialnego). Wyeliminowanie go przez obniżenie temperatury barwowej kolorów i przesunięcie ich w kierunku dłuższych fal – o barwie czerwonej – minimalizuje poziom szkodliwości. EIZO opracowało praktyczne rozwiązanie o nazwie Paper Mode. Typowe monitory LCD wykorzystują w dużej mierze światło niebieskie powodujące obciążenie wzroku, natomiast funkcja „Paper” wykorzystuje światło czerwone, zapobiegając nadwyrężeniu wzroku podczas czytania dokumentów. Biel monitora jest wtedy ciepła, zbliżona do bieli papieru starej książki czy gazety. Dodatkowo EIZO udostępnia zestaw filtrów symulujących fakturę takiego właśnie papieru.
Swędzenie, pieczenie, łzawienie, zaczerwienienie i chroniczne zmęczenie oczu – to problemy, z którymi spotyka się wiele osób pracujących przy komputerze. Zespół suchego oka jest konsekwencją długotrwałego wpatrywania się w ekran bez mrugania powiekami. Z wiekiem śluzówka oka staje się też coraz bardziej wysuszona. Drobinki unoszące się w powietrzu przyklejają się do niej i powodują podrażnienia. Co na to EIZO? Producent przypomina użytkownikom o konieczności robienia przerw w pracy. Na ekranie monitora wyświetla się co jakiś czas komunikat, który zaleca, by oderwać wzrok od monitora. W tym czasie można zrobić ćwiczenia relaksacyjne dla oczu lub po prostu opuścić na chwilę stanowisko pracy.
O czym warto pamiętać?
Przygotowując ofertę dla swojego klienta, należy pamiętać o tym, żeby zaproponować mu urządzenie z matową powłoką ekranu – niezależnie, czy będzie to laptop, czy zewnętrzny monitor. Takie rozwiązanie zapobiega powstawaniu drażniących i dekoncentrujących refleksów świetlnych i odbić otoczenia na ekranie. Choroby zwyrodnieniowe układu kostnego oraz choroby oczu są najczęstszymi schorzeniami, które dotykają pracowników biurowych i osoby spędzające dużo czasu przy komputerze. A ponieważ regulacje prawne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nie zmieniły się od lat, pracodawcy nie poczuwają się do obowiązku zadbania o ergonomię pracy podwładnych.
Dlatego warto też przypominać, że nawet wielogodzinna praca nie powinna obciążać kręgosłupa. Konieczne jest ustawienie ekranu monitora w odpowiedniej pozycji, adekwatnej do wzrostu użytkownika i aranżacji miejsca pracy. Ważne jest też, żeby stopka zapewniała jak najwięcej możliwości regulacji położenia ekranu, o czym nie wszyscy producenci pamiętają. Tym samym stanowczo niezalecana jest wielogodzinna praca na notebooku, chyba że podłączono do niego dodatkowy monitor.
Dlaczego właśnie EIZO?
Monitory EIZO tworzone są z dbałością o komfort użytkownika. Technologie stosowane w nowych modelach są efektem wieloletnich badań, które prowadzi dział R&D wspierany przez ponad 700 inżynierów. W monitorach wykorzystywane są komponenty renomowanych firm oraz produkowane przez EIZO procesory graficzne, gwarantujące najwyższą wierność wyświetlanych obrazów. Połączenie japońskiej technologii i jakości dało efekt w postaci wyjątkowej niezawodności – dlatego producent zdecydował się na objęcie swoich monitorów pięcioletnią gwarancją. Jest ona realizowana w systemie door-to-door przez polskiego dystrybutora – firmę Alstor.
Więcej informacji: http://www.eizo.pl/ecoview/
Wprowadzenie
Choć model pracy polegający na przyjmowaniu na zmianę pozycji stojącej i siedzącej cieszy się coraz większą popularnością, nie zawsze mamy świadomość, jakie są efekty takiej praktyki. Nieco światła na tę kwestię rzucają badania przeprowadzone wśród pracowników centrum telefonicznej obsługi klienta.
Jak zwiększyć wydajność pracy w call center
W większości centrów obsługi nacisk kładzie się przede wszystkim na liczbę rozmów odbytych w ciągu godziny oraz poziom zadowolenia klientów. Każdy dział ma wyznaczone konkretne cele do wypełnienia w ramach dostępnego budżetu. Wydajność pracy każdego call center oraz jakość obsługi klientów można poprawić optymalizując systemy i procesy IT, a także stymulując kreatywność i koncentrację pracowników.
Jak poprawić koncentrację i kreatywność
Badania dowodzą, że czynnikami sprzyjającymi kreatywności i koncentracji są regularne przerwy w pracy oraz zażywanie ruchu (Oppezzo & Schwarz, 2014; Chang et al., 2014). Pracownicy call center z reguły nie mogą sobie jednak pozwolić na odejście od biurka.
Najlepszym sposobem na wprowadzenie elementu aktywności fizycznej podczas rozmów telefonicznych jest wyposażenie miejsca pracy w biurko z regulacją wysokości, pozwalające przyjąć zarówno pozycję siedzącą, jak i stojącą. Wyniki badań pokazują, że na stojąco myśli i pracuje się szybciej (Ebara et al., 2008; Choi, 2010).
Oprócz tego w pozycji stojącej całe ciało może się swobodnie poruszać, co zmienia sposób mówienia i ułatwia radzenie sobie z emocjami (Cakir, 2016).
Obrazek nr 1: Wpływ modelu pracy na poziom energii pracowników call center. Źródło: Chau et al., 2016
Etyka pracy i produktywność
Duży wpływ na wydajność ma także zaangażowanie pracowników w wykonywane przez nich zadania. Ostatnie badania dowiodły, że etyka pracy jest słabsza wśród osób, które spędzają dużo czasu w pozycji siedzącej (Munir et al., 2015). Postanowiono więc sprawdzić, czy praca na zmianę na stojąco i siedząco pomoże zwiększyć ich wydajność.
Sondaże przeprowadzone wśród pracowników call center pokazują, że naprzemienne przyjmowanie pozycji stojącej i siedzącej faktycznie przynosi pozytywne rezultaty. Josephine Chau z Uniwersytetu w Sydney odkryła, że po wprowadzeniu biurek do pracy na stojąco i siedząco liczba pracowników mających dużo energii w ciągu dnia zwiększyła się o 38%.
Kierowany przez Gregory’ego Garretta zespół badaczy z Uniwersytetu w Teksasie udostępnił biurka do pracy na stojąco i siedząco grupie pracowników call center. Po miesiącu ich produktywność zwiększyła się o 23% w stosunku do osób, które nadal pracowały wyłącznie na siedząco. Po kolejnych pięciu miesiącach różnica ta wzrosła do 53% (patrz obrazek nr 2). Poziom produktywności zmierzono na podstawie liczby udanych rozmów na godzinę.
Obrazek nr 2: Wzrost liczby udanych rozmów odbytych od marca do sierpnia. Na początku marca grupa pracowników call center dostała biurka do pracy na stojąco i siedząco.
Źródło: Garrett et al., 2016
Inne efekty pracy na stojąco i siedząco
Biurka do pracy na stojąco i siedząco nie tylko zwiększają wydajność, ale też mają pozytywny wpływ na zdrowie i komfort pracowników. Ich używanie ogranicza ilość czasu spędzoną w pozycji siedzącej, a co za tym idzie zmniejsza ryzyko wystąpienia dolegliwości bólowych układu mięśniowo-szkieletowego, cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowych i naczyniowych.
Największym wyzwaniem jest znalezienie takiej równowagi między pracą na stojąco i na siedząco, która pozwoli maksymalnie zwiększyć wydajność i komfort pracownika. Pomocne mogą okazać się programy przypominające użytkownikom o regularnych zmianach pozycji (Donath et al.).
Podsumowanie
Możliwość swobodnego poruszania się i zmiany pozycji w czasie rozmów zwiększa wydajność pracowników call center i zapewnia im zdrowsze, bardziej komfortowe warunki pracy.
Powyższy tekst powstał na podstawie angielskiego artykułu „Sitting/standing working. What’s its real impact?”.
Gdy nadchodzi pora na pakowanie walizek przed upragnionym wyjazdem, mało kto zaprząta sobie głowę pracą. Czasem jednak nie da się zostawić jej w biurze, nawet jeśli chodzi tylko o sprawdzanie poczty i odpisywanie na maile. Przed rozpoczęciem urlopu warto więc przygotować się do ergonomicznej pracy w trasie tak, aby wrócić z wakacji wypoczętym i zrelaksowanym, a nie obolałym. Poniżej podpowiadamy, jak przemienić najpopularniejsze cele podróży w idealne miejsce pracy.
1. Na plaży
Nic nie relaksuje bardziej, niż popołudnie spędzone na plaży z dobrą książką i 7-stronnicowym raportem do napisania. Do komfortowej pracy na plaży potrzebne jest przede wszystkim wygodne krzesło – postaraj się, żeby było wyższe niż typowe, plażowe leżaki. Dzięki tej dodatkowej wysokości łatwiej Ci będzie utrzymać wyprostowaną sylwetkę, a także zyskasz większą przestrzeń roboczą na podołku. Pamiętaj też, aby zaopatrzyć się w parasol plażowy do ochrony przed słońcem. W ten sposób unikniesz nie tylko oparzeń, ale także odbijania się światła od ekranu laptopa, telefonu czy tabletu.
Jeśli masz przed sobą więcej roboty, ustaw laptopa na dwóch lodówkach turystycznych stojących jedna na drugiej. Uniesie to ekran na wysokość umożliwiającą swobodną pracę w pozycji, która nie spowoduje nadwyrężenia szyi i karku. Na kolanach postaw bezprzewodową klawiaturę mobilną Goldtouch Go!2 Bluetooth albo – jeśli zależy Ci na jeszcze łatwiejszym pisaniu – znajdź płaską powierzchnię do umieszczenia między nogami a klawiaturą (np. górę lodówki turystycznej, która może też ułatwić poruszanie mobilną myszką). Voilà! Masz przed sobą wygodne stanowisko do pracy nad brzegiem morza czy jeziora.
Nawet po stworzeniu odpowiednich warunków praca na plaży pozostaje jednak nie lada wyzwaniem – jak wiadomo, piasek dostaje się absolutnie wszędzie – postaraj się więc ograniczyć ją do minimum.
2. W górach
Siedząc wokół ogniska przy akompaniamencie świerszczy myśli się raczej o pieczeniu kiełbasek niż o pracy. Ale co zrobić, jeśli Twój szef pilnie potrzebuje pomocy, a Twój telefon jakimś cudem jeszcze łapie zasięg? Pora zorganizować prowizoryczne stanowisko pracy.
Tak samo jak w przypadku wyprawy na plażę, warto zaopatrzyć się w wysokie, przenośne krzesło zamiast szukać wygodnego miejsca do przycupnięcia na pobliskim stosie ściętych drzew. Jeśli pracujesz po zapadnięciu zmroku, wnieś krzesło do namiotu – dzięki temu światło ogniska nie będzie odbijało się na ekranie, a światło emitowane przez laptopa nie będzie przyciągać insektów. Ponownie sprawdzą się dwie lodówki turystyczne ustawione jedna na drugiej: utworzone przez nie mini biurko posłuży do uniesienia ekranu i umożliwi komfortową pracę z mobilną klawiaturą na kolanach.
Z kolei jeśli pracujesz za dnia, znajdź najbliższą polanę biwakową wyposażoną w stoły z ławami. W ten sposób możesz swobodnie rozstawić laptop oraz mobilną myszkę i klawiaturę. Jeśli starczy Ci miejsca w plecaku, zapakuj też podstawkę na laptop lub tablet – po ustawieniu jej na stole piknikowym możesz regulować wysokość ekranu dużo efektywniej, niż w przypadku urządzenia stojącego na lodówce turystycznej. Nie zapomnij też o zabraniu ładowarki samochodowej, aby uniknąć przykrej niespodzianki w postaci rozładowanego laptopa czy tabletu.
3. Na lotnisku
Czas spędzony w podróży wcale nie musi być bezproduktywny. Po opuszczeniu biura masz przecież świetną motywację, żeby załatwić jak najwięcej spraw przed dotarciem na miejsce wypoczynku. Długie oczekiwanie na samolot stanowi więc doskonałą okazję na dokończenie raportu czy wysłanie kilku ostatnich maili. Na wielu lotniskach znajduje się specjalna, wydzielona przestrzeń do pracy na siedząco lub na stojąco. Jeśli na Twoim lotnisku nie ma takiego miejsca lub nie możesz go znaleźć, przejdź do części gastronomicznej i usiądź w kawiarni przy stoliku, który daje widok na startujące samoloty, ale jest na tyle daleko od okna, że na ekranie nie pojawią się odblaski. Teraz wystarczy już tylko rozstawić laptop lub tablet z podstawką, dodać bezprzewodową lub przewodową myszkę i klawiaturę oraz połączyć laptop ze smartfonem, żeby nie płacić za Internet na lotnisku – i gotowe.
Praca na pokładzie samolotu jest o tyle trudniejsza, że masz do dyspozycji dużo mniej miejsca. Mimo to możesz położyć laptopa na tacy rozkładanej z fotela przed Tobą (oczywiście gdy nie używasz jej do jedzenia niebotycznie drogich przekąsek) i ustawić klawiaturę mobilną na kolanach – nie jest to idealna pozycja, ale w razie pilnej potrzeby pozwoli Ci popracować w czasie lotu.
Nikomu nie uśmiecha się praca na urlopie, ale czasami nie mamy innego wyboru. Pakując walizki nie zapomnij więc o ergonomicznych akcesoriach, dzięki którym wrócisz z wakacji dobrze wypoczęty.
Tekst powstał na podstawie angielskiego artykułu „How to Take Ergonomic Comfort With You on Summer Vacation”.
Wprowadzenie
W artykule „Czego mogą się nauczyć pracownicy biurowi od profesjonalnych sportowców” przedstawiliśmy pięć przydatnych sugestii dotyczących zwiększenia wydajności w pracy. Teraz podpowiemy, jak wprowadzić je w życie.
Zwiększenie wydajności pracowników biurowych |
Robienie cogodzinnych przerw od pracy poprawia koncentrację. |
Trzyminutowa aktywność fizyczna co godzinę zwiększa kreatywność. |
Duże ekrany z możliwością regulacji zwiększają tempo pracy. |
Kompaktowe klawiatury z jasnymi klawiszami zwiększają tempo pracy. |
Laptop z podstawką oraz zewnętrzną myszką i klawiaturą zwiększa tempo pracy. |
Cogodzinna regeneracja
Osoby używające wyświetlaczy ekranowych powinny uwzględnić w swoim dniu pracy regularne przerwy na regenerację. Aktywność fizyczna zwiększa kreatywność, dlatego po każdej godzinie korzystania z ekranu monitora czy laptopa warto wyjść z biura na trzyminutowy spacer. Po powrocie z krótkiej przechadzki na świeżym powietrzu łatwiej jest spojrzeć na problemy z innej perspektywy i znaleźć nowe rozwiązanie.
Pracownicy często jednak zapominają o robieniu regularnych przerw. Z pomocą przychodzi im darmowe oprogramowanie ScreenManager Pro, przeznaczone do regulacji ustawień monitorów EIZO. Zaszyta w nim funkcja EyeCare Reminder wyświetla powiadomienia, które co jakiś czas przypominają użytkownikowi o odejściu od komputera, zapobiegając zmęczeniu wzroku i wyrabiając zdrowe nawyki.
Innym przydatnym gadżetem jest opaska Fitbit Alta z funkcją monitorowania aktywności fizycznej. Gdy użytkownik zasiedzi się za biurkiem i nie zrobi co najmniej 250 kroków w ciągu godziny, 10 minut przed upływem tego czasu opaska Fitbit Alta zacznie wibrować. Jeśli użytkownik zdąży zrobić odpowiednią ilość kroków zanim minie pełne 60 minut, na wyświetlaczu pojawi się komunikat z gratulacjami.
Duże ekrany z możliwością regulacji
Do szybkiej pracy potrzeba ekranu o przekątnej co najmniej 19 cali – mniejsze wyświetlacze znacznie zmniejszają wydajność. Z kolei ramię do monitora umożliwi swobodną regulację ekranu i ustawienie go w najwygodniejszej pozycji. Ramię Space Arm od BakkerElkhuizen to sprawdzone rozwiązanie, którego przydatność w środowisku biurowym została potwierdzona badaniami.
Dowiedz się więcej o ramieniu do monitora Space Arm
Osoby pracujące z kilkoma aplikacjami naraz mogą zwiększyć swoją wydajność korzystając z dwóch monitorów równolegle. Więcej informacji i wskazówek na ten temat można znaleźć w artykule „Optymalna praca z dwoma ekranami”.
Kompaktowe klawiatury z jasnymi klawiszami
S-Board 840 to praktyczna klawiatura kompaktowa, do której można dokupić osobną klawiaturę numeryczną. Jasne klawisze z czarnymi znakami ułatwiają szybsze pisanie, a wyjątkowo przyjazny design zapewnia wygodę i komfort użytkowania.
Dowiedz się więcej o klawiaturze S-Board 840
Laptop z podstawką oraz zewnętrzną myszką i klawiaturą
Wyposażenie stanowiska z laptopem w podstawkę oraz zewnętrzną klawiaturę i myszkę zwiększa wydajność pracy o co najmniej 17%. Niektóre podstawki można przymocować do laptopa na stałe (np. cienką, robioną na zamówienie podstawkę Ultrastand), natomiast inne, takie jak Ergo-Q260, są bardziej uniwersalne i zapewniają szersze zastosowanie.
Dowiedz się więcej o podstawkach na laptopa od BakkerElkhuizen
Tempo pracy można także zwiększyć korzystając z zewnętrznej myszki, z którą pracuje się znacznie szybciej niż z touchpadem wbudowanym w laptopa. Najbardziej ergonomicznym rozwiązaniem jest szybka, wygodna myszka DXT, ale dla osób używających jej sporadycznie doskonale sprawdzi się też zwykła myszka laserowa. Więcej informacji i wskazówek na temat wyboru optymalnej myszki można znaleźć w artykule „Jak wybrać dobrą myszkę”.
Powyższy tekst powstał na podstawie angielskiego artykułu „A practical guide: improving work performance with insights from pro sports”.
Informacje o produktach EIZO ScreenManager Pro oraz Fitbit Alta dodano w polskiej wersji.
Wprowadzenie
Sukcesy w biurze osiąga się tak samo, jak na stadionie olimpijskim – latami ciężkiej pracy i samodoskonalenia, których rezultaty widać w momentach próby. W poniższym artykule radzimy pracodawcom i pracownikom, w jaki sposób mogą wykorzystać metody podpatrzone u profesjonalnych sportowców, aby zwiększyć wydajność pracy i zyskać więcej czasu na osiąganie swoich celów także w życiu prywatnym.
Klucz do sukcesu: regeneracja
Na pracowników biurowych nakłada się coraz więcej codziennych obowiązków. Jednocześnie podejmują oni nowe wyzwania wymagające kreatywności i umiejętności rozwiązywania problemów. Jak można to pogodzić?
W profesjonalnym sporcie kluczem do sukcesu jest regeneracja, która umożliwia robienie codziennych postępów w dłuższej perspektywie czasowej. To właśnie dzięki tej ciągłości sportowcy osiągają swoją szczytową wydajność. Czas na odzyskanie sił musi się znaleźć między dwoma rodzajami ćwiczeń wykonywanymi podczas jednej sesji treningowej, a także między dwoma sesjami treningowymi odbywającymi się tego samego dnia. Niewystarczająca regeneracja może mieć negatywny wpływ na postępy, a nawet prowadzić do kontuzji.
Spadek i wzrost wydajności profesjonalnych lekkoatletów podczas treningów i regeneracji.
W przypadku profesjonalnych lekkoatletów regeneracja polega na psychicznym i fizycznym odpoczynku. Na odpoczynek fizyczny z reguły składa się dziewięć godzin snu w nocy oraz półtoragodzinna, popołudniowa drzemka w ciągu dnia. Oprócz tego każdy plan treningowy przewiduje czas na regenerację, tak aby sportowcy mogli całkowicie skupić się na wykonywaniu ćwiczeń wedle własnych sił i umiejętności. Z kolei odpoczynek psychiczny (np. spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi) stanowi okazję do spokojnego przemyślenia niepowodzeń i pomaga lekkoatletom wytrwać w treningach tak długo, aż ich wysiłki zaczną przynosić efekty.
Skoro więc regeneracja ma tak ogromne znaczenie dla profesjonalnych sportowców, w jaki sposób może wpłynąć na pracowników biurowych?
Regeneracja a wydajność pracy
Wpływ niewystarczającej regeneracji na wydajność pracy był przedmiotem wielu różnych badań. Zaobserwowano na przykład, że po dwóch godzinach pracy sędziowie przestali udzielać zwolnienia warunkowe ubiegającym się o nie więźniom, ponieważ pojawiło się u nich zmęczenie wynikające z ciągłego podejmowania decyzji (Danziger, et al., 2011). Na początku odsetek wniosków rozpatrzonych pozytywnie wynosił 65%, a w ciągu dwóch godzin spadł poniżej 10%. Z kolei po okresie regeneracji wrócił do 65%. Spadku liczby zatwierdzonych wniosków nie dało się wyjaśnić innymi czynnikami, takimi jak powaga popełnionego przestępstwa, sędzia, prawnik lub lokalizacja więzienia. Jak się okazało, to zmęczenie sędziów spowodowało u nich problemy z podjęciem rozważnej, przemyślanej decyzji. W efekcie woleli wybrać bezpieczniejszą opcję i odmówić zwolnienia warunkowego.
Podobną tendencję da się zaobserwować w halach fabrycznych. W ciągu ostatnich 30 minut dwugodzinnej zmiany zdarza się dwa razy więcej wypadków, niż w ciągu pierwszych 30 minut (Tucker & Folkard, 2012).
To samo zjawisko występuje również podczas korzystania z wyświetlaczy ekranowych. Uwaga użytkowników rozprasza się już po 20 minutach, a po godzinie ich wydajność spada z powodu niższego tempa pracy lub większej częstotliwości popełniania błędów (Boksem, et al., 2005; Lorist, et al., 2000, 2005). Nasuwa się więc pytanie, czy skoro niewystarczająca regeneracja powoduje spadek wydajności, zapewnienie pracownikom dłuższego okresu na odpoczynek może ją poprawić.
„Zmęczenie powoduje, że sędziowie mają trudności z podejmowaniem przemyślanych decyzji. Dla więźniów oznacza to, że ich szansa na uzyskanie zwolnienia warunkowego na początku dnia wynosi 65%, a dwie godziny później poniżej 10%. Po odpoczynku sędziego odsetek udzielonych zwolnień warunkowych znów wzrasta do 65%”.
Źródło: Danziger, et al., 2001.
Spadek i wzrost wydajności w pracy sędziów w ciągu dnia (źródło: Danziger, et al., 2001)
Jak zwiększyć wydajność pracowników biurowych
Czas na regenerację
Jeśli pracownicy korzystający z wyświetlaczy ekranowych robią sobie przerwy na odpoczynek, zwiększa się ich tempo pracy i zmniejsza się częstotliwość popełniania błędów (Van den Heuvel, et al., 2002; Hedge, et al., 2001). Jeśli natomiast podczas tych przerw wychodzą z biura na krótki spacer, nabierają energii i świeżego spojrzenia (Thayer, 2008). Dzięki temu zwiększa się ich kreatywność i zdolność rozwiązywania problemów (Oppezzo & Schwartz, 2014). W praktyce oznacza to, że pracownicy korzystający z wyświetlaczy ekranowych mogą zwiększyć swoją wydajność robiąc krótki, trzyminutowy spacer po każdej godzinie pracy.
Odpoczynek psychiczny
Odpoczynek psychiczny jest równie ważny dla pracowników biurowych, jak dla profesjonalnych sportowców. Aby jednak przyniósł pożądane efekty, pracownikom należy zapewnić odpowiednią ilość wolnego czasu, kiedy nie myślą już swoich obowiązkach. Gdy wymagania i oczekiwania wobec pracowników rosną, warto zadbać, by nie wiązało się to z dłuższymi godzinami pracy. Dobrym rozwiązaniem może się okazać praca zdalna, która eliminuje konieczność dojeżdżania do biura. Pracownicy mogą także spróbować wprowadzić drobne zmiany, które pozwolą im zaoszczędzić czas.
Oszczędność czasu
Aby zaoszczędzić nieco czasu, warto zoptymalizować warunki pracy z wyświetlaczami ekranowymi (pod tym określeniem najczęściej kryją się urządzenia takie jak komputery stacjonarne, laptopy, tablety i smartfony). Liczba spędzanych z nimi godzin ciągle rośnie, a i tak nie uwzględnia czasu, który przeznaczamy na korzystanie z nich dla rozrywki. Do szybkiej pracy potrzeba monitora o przekątnej co najmniej 19 cali – na smartfonie, tablecie lub laptopie pracuje się znacznie wolniej z powodu mniejszych rozmiarów ekranu (Raptis, et al., 2013; Findlater & McGrenre 2008).
Małe ekrany to nie jedyna wada mobilnych urządzeń. Pisanie na smartfonie czy tablecie jest dużo wolniejsze niż na tradycyjnej klawiaturze, a brak odczuwalnej informacji zwrotnej powoduje, że pisanie na tablecie jest o 26% wolniejsze niż pisanie na klawiaturze komputera (Chaparro, et al., 2014). Istotnym czynnikiem jest też kolor: 80% pracowników pisze szybciej na jasnej klawiaturze z ciemnymi znakami niż na ciemnej klawiaturze z jasnymi znakami (IJmker, 2015). Większość osób w ogóle nie używa numerycznej części klawiatury, można więc bez żalu wymienić klawiaturę standardową na kompaktową. Pozwoli to zmniejszyć odległość ręki do myszki i tym samym przyspieszyć pracę.
Po ustawieniu laptopa na podstawce oraz wyposażeniu pracownika w zewnętrzną myszkę i klawiaturę tempo pracy zwiększa się (w zależności od wykonywanych zadań) od 17% (Lindblad, et al., 2004) do aż 115% (Sommerich, et al., 2001).
Zwiększenie wydajności pracowników biurowych |
Robienie cogodzinnych przerw od pracy poprawia koncentrację. |
Trzyminutowa aktywność fizyczna co godzinę zwiększa kreatywność. |
Duże ekrany z możliwością regulacji zwiększają tempo pracy. |
Kompaktowe klawiatury z jasnymi klawiszami zwiększają tempo pracy. |
Laptop z podstawką oraz zewnętrzną myszką i klawiaturą zwiększa tempo pracy. |
Wspólne cele pracowników i pracodawców
Profesjonalni sportowcy wyznaczają sobie czas na fizyczny i psychiczny odpoczynek, co umożliwia im codzienne doskonalenie i osiąganie dobrych wyników w kluczowych momentach. Na tej samej zasadzie pracownicy biurowi mogą zwiększyć swoją wydajność robiąc trzyminutowe przerwy na spacer po każdej godzinie pracy, a także używając regulowanego ekranu o przekątnej co najmniej 19 cali oraz zewnętrznej myszki i klawiatury. Takie zmiany pozwolą ograniczyć nadgodziny i osiągnąć cele zarówno pracowników, jak i pracodawców.
Więcej informacji o praktycznym zastosowaniu tych rozwiązań można znaleźć w artykule „Jak zwiększyć wydajność pracy obserwując profesjonalnych sportowców: praktyczny poradnik”.
Powyższy tekst powstał na podstawie angielskiego artykułu „Office employees are like professional athletes! Improving work performance with insights from pro sports”.
Bibliografia
- Danziger S, Levav J, Avnaim-Pesso L. Extraneous factors in judicial decisions. Proc Natl Acad Sci U S A. 2011;108(17):6889-92.
- Tucker PT & Folkard S. Working Time, Health and Safety: a Research Synthesis Paper. International Labour Office, Geneva, Editor: Conditions of Work and employment Series No. 31, 2012.
- Boksem MAS, Lorist MM, Meijman TF. Effects of mental fatigue on attention: an ERP study. Cognitive Brain Research. 2005;25:106-117.
- Lorist MM, Boksem MAS, Ridderinkhof KR. Impaired control and reduced cingulate activity during mental fatigue. Cognitive Brain Research. 2005; 24: 199-205.
- Lorist MM, Klein M, Nieuwenhuis S, De Jong R, Mulder G, Meijman TF. Mental fatigue and task control: planning and preparation. Psychophysiology. 2000; 37:614– 625.
- van den Heuvel SG, de Looze MP, Hildebrandt VH, Thé KH. Effects of software programs stimulating regular breaks and exercises on workrelated neck and upper-limb disorders. Scand J Work Environ Health. 2003 Apr;29(2):106-16.
- Hedge A and Evans SJ.Ergonomic Management Software and Work Performance: An evaluative study. Cornell University Human Factors Laboratory Technical Report /RP2501, Ithaca, NY, 2001.
- Thayer RE. Calm Energy: How People regulate Mood with Food and Exercise. Oxford University Press. 2008.
- Oppezzo M, Schwartz DL. Give your ideas some legs: the positive effect of walking on creative thinking. J Exp Psychol Learn Mem Cogn. 2014;40(4):1142-52.
- Raptis D, Tselios N, Kjeldskov J, Skov M. Does size matter? Investigating the impact of mobile phone screen size on users’ perceived usability, effectiveness and efficiency. Proceeding MobileHCI ‘13 Proceedings of the 15th international conference on Human-computer interaction with mobile devices and services. Pages 127-136.
- Findlater L, McGrenere J. Impact of Screen Size on Performance, Awareness, and User Satisfaction With Adaptive Graphical User Interfaces. Proceeding CHI ‘08 Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems. Pages 1247-1256.
- Chaparro B, Nguyen B, Phan M, Smith A, Teves J. Keyboard Performance: iPad versus Netbook. Usability News. 2010;12 (2).
- IJmker S. Inrichten Werkplek. Almere. 2015. https://www.bakkerelkhuizen.nl/nieuws/whitepaper-het-inrichten-van-eenwerkplek/
- Lindblad A, Hendriksson-Larrsén, K, Bongers, P, The effect of using a laptopstation compared to using a standard laptop PC on the cervical spine torque, perceived strain and productivity, Applied Ergonomics, 2004;35: 147-152
- Sommerich CM, Joines SM, Psihogios JP. Effects of computer monitor viewing angle and related factors on strain, performance, and preference outcomes. Hum Factors. 2001;43(1):39-55.
Wyniki audytu stanowisk komputerowych przeprowadzonego w kilkudziesięciu firmach na terenie Polski przez firmę Alstor
W dobie pracy przy komputerach i częstego przebywania w pozycji siedzącej coraz więcej ludzi narzeka na problemy zdrowotne, takie jak: bóle pleców, nadgarstków, oczu. Powoduje to, że praca, którą wykonują staje się mniej efektywna. Główną przyczyną tych problemów jest źle zorganizowane stanowisko pracy, nie spełniające podstawowych zasad ergonomii.
Opierając się na obowiązujących przepisach dotyczących pracy na stanowiskach komputerowych, tj.:
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe;
- Wytyczne w sprawie używania laptopów na komputerowym stanowisku pracy Instytutu Medycyny Pracy z 2015 roku;
- Opracowanie: Praca przy monitorach ekranowych Instytutu medycyny Pracy z 2014 roku;
przeprowadzono audyt w 22 firmach IT na terenie całego kraju. Badanie zrealizowano metodą wypełniania ankiet elektronicznych w okresie od początku maja do końca września 2015 r. W sumie zostało przebadanych 320 osób. Ankiety zawierały od 50 do 62 pytań i były pogrupowane w zależności od typu ekranu na stanowisku pracy:
- Praca na ekranie monitora podłączonego do komputera desktop
- Praca na ekranie laptopa
- Praca na ekranie monitora podłączonego do laptopa
- Praca na dwóch monitorach podłączonych do laptopa
Aktualnie ankiety te są udostępnione dla każdego pod adresem: http://pracujkomfortowo.pl/sprawdz-swoj-poziom-komfortu/
Celem niniejszego badania było sprawdzenie jakości stanowisk pracy, a w szczególności elementów wyposażenia komputerowego mającego istotny wpływ na ergonomię, poczucie komfortu i wydajność pracy.
Ergonomiczne stanowisko pracy
Głównymi elementami definiującymi ergonomiczne stanowisko pracy są: prawidłowa postawa podczas siedzenia (na którą duży wpływ mają biurko i fotel), odpowiednio ustawiony i dobrany monitor oraz ułożenie rąk podczas pracy z klawiaturą i myszką.
Zaczynając od stanowiska pracy, należy pamiętać, że powinno ono zapewniać możliwość przybierania zmiennej pozycji siedzącej. Należy unikać długiej pracy w tej samej pozycji, nawet najbardziej wygodnej i optymalnej. Najkorzystniejsza jest sylwetka z zachowaniem kątów lekko rozwartych (90° – 110°) w stawach łokciowych, biodrowych i kolanowych. Plecy najlepiej lekko pochylone do tyłu wsparte na oparciu fotela (mechanizm synchroniczny odblokowany). Kąt pochylenia będzie zależał od rodzaju wykonywanych czynności przy komputerze. Przy większości prac wygodny jest kąt odchylenia do tyłu o ok. 15° – 20°.
Tylko 10% respondentów określiło swoje stanowisko pracy jako „bardzo wygodne”, a z drugiej strony aż 13% badanych osób odczuwa dyskomfort w pracy. 73% badanych osób „często” lub „rzadko” odczuwa bóle kręgosłupa podczas pracy. Spowodowane jest to przede wszystkim złą postawą, którą przyjmujemy podczas pracy z komputerem, co obrazują wykres nr 3 i rysunek nr 1.
Najlepszą pozycją dla naszego kręgosłupa jest pozycja nr 3, czyli plecy wsparte na oparciu fotela pochylone do tyłu o 15°-20°. Dodatkowo powinniśmy zwrócić uwagę na odcinek lędźwiowy kręgosłupa, który powinien być cały czas podparty przez właściwie wyprofilowane oparcie.
Oczywiście mechanizm synchroniczny w fotelu powinien być odblokowany i właściwie wyregulowany (oparcie dynamicznie podąża za plecami). Natomiast każda z pozycji 1, 2 czy 4 to ogromny wysiłek i obciążenie dla naszego kręgosłupa. Niestety jak wskazują badania (wykres nr 3) aż 63% ankietowanych przybiera złą postawę podczas pracy z komputerem, co w konsekwencji prowadzi do złego samopoczucia i dużego dyskomfortu. Należy tutaj wyjaśnić, że często w różnych schematach stanowiska pracy jako właściwą wskazuje się pozycję nr 1. Takie stwierdzenia opierają się na badaniach sprzed 30 lat, kiedy stanowisko komputerowe wyglądało „trochę” inaczej. Nowe technologie, a szczególnie większe monitory LCD zweryfikowały te koncepcje. Można pracować w pozycji nr 1, ale krótko i na przemiennie z pozycją 3.
Ustawienie monitora
Ważnym elementem w pracy z komputerem jest monitor. Należy pamiętać, że monitor powinien być ustawiony na wprost użytkownika, bokiem do okna. Górna krawędź monitora powinna być nieco poniżej linii wzroku, a środek ekranu na linii swobodnego patrzenia, czyli w praktyce pod kątem 15° – 20° poniżej płaszczyzny oczu. Powierzchnia ekranu lekko odchylona do tyłu o 5° – 10°.
Odległość ekranu od oczu powinna zapewniać objęcie wzrokiem całej jego powierzchni bez konieczności kręcenia głową. Powszechnie przyjmuje się, że jest to odległość na wyciągnięcie ręki,
co niestety nie jest najdokładniejszą metodą. Większy monitor będzie musiał być odsunięty dalej i będzie to zależało bardziej od osobistej percepcji optymalnego kąta widzenia niż od wzrostu i długości ręki (czyli kąta między -15°a +15° w poziomie i 0° – 30° w pionie).
W praktyce odległość ta wynosi od 50 do nawet 100 cm. Wymaga to oczywiście odpowiedniej głębokości biurka – co najmniej 80 cm.
Przeprowadzone badania pokazują, że projektanci wnętrz nie zwracają właściwej uwagi na prawidłowe usytuowanie biurek względem okien – 46% pracowników narażonych jest na dyskomfort oślepiania lub odbicia światła. Niestety większość monitorów nie ma regulacji umożliwiających ustawienie monitora w dogodnej pozycji – 54% monitorów ustawiona jest za wysoko lub za nisko.
Dbałość o wzrok
Duże znaczenie w pracy z monitorem ma także możliwość kontroli jasności monitora i tryb tekstowy. Zbyt jasny ekran jest główną przyczyną zmęczenia oczu (efekt oślepienia). Z drugiej zaś strony, jeśli ekran jest zbyt ciemny, to także utrudnia oglądanie i powoduje zmęczenie wzroku (konieczność wytężania wzroku).
W badaniach 61% ankietowanych narzekało w większym lub mniejszym stopniu na problemy z oczami. Z kolei tylko 36% wykorzystywało automatyczną kontrolę jasności w monitorze.
Teoretycznie można ręcznie dopasować jasność monitora – w praktyce możliwe jest to tylko przy stałym sztucznym oświetleniu.
Właściwie stosowany tryb tekstowy obniżający temperaturę barwową ekranu pozwala na znaczne zredukowanie niebieskiego światła – kolejnej przyczyny zmęczenia oczu.
Wyniki badań przeprowadzonych przez firmę EIZO wykazały, że zmiana temperatury kolorów z typowej wartości 6500-7000K na 5000K pozwala zredukować fale niebieskiego światła (400-500nm) o około 20%. Z kolei ustawienie odpowiedniego poziomu jasności może zredukować ilość niebieskiego światła o 60-70%.
Badania przeprowadzone przez EIZO dowiodły, że wyeliminowanie szkodliwych czynników powodujących zmęczenie oczu, prawidłowa postawa oraz regularne przerwy zwiększają efektywność pracy o 12,5% (http://www.eizo.pl/ecoview/wzrost-efektywnosci-pracy/ ).
Przyczyną zmęczenia wzroku mogą być również źle dobrane okulary.
Urządzenia peryferyjne i ich wpływ na jakość pracy
Kolejnym elementem pracy na stanowisku komputerowym jest używanie klawiatury i myszki.
Analiza ankiety pokazuje, że zarówno klawiatury, jak i myszki są intensywnie używane i nie należy lekceważyć ich wpływu na całkowity komfort pracy. Bóle nadgarstków i ramion przy pracy z klawiaturą odczuwa w mniejszym lub większym stopniu 59% respondentów. Tylko 5% ankietowanych trzyma prawidłowo dłonie i przedramiona w powietrzu pisząc na klawiaturze.
Podobnie jest w przypadku pracy z myszką – ponad 59% pytanych odczuwa dyskomfort podczas jej używania. Tylko 21% badanych podpiera prawidłowo krawędź dłoni podczas pracy z myszką, a aż 34% podpiera nadgarstek, narażając się na syndrom cieśni nadgarstka.
Należy pamiętać, aby mysz była na tyle duża, by można było położyć na niej całą dłoń. Zapewnia to lepsze ułożenie ręki (zawsze w osi przedramienia) i zapobiega bezpośredniemu opieraniu nadgarstka o blat.
Wszystkie palce powinny swobodnie opierać się na myszy. Mechanizm przycisków myszy powinien to umożliwiać (nie być zbyt czuły). Dłoń nie powinna leżeć na myszce w płaszczyźnie równoległej do blatu biurka – jest to położenie nienaturalne, powodujące skręcenie kości przedramienia.
Mysz powinna być ułożona tak, by nie było konieczności odwodzenia ramienia (łokieć należy trzymać możliwie blisko tułowia). Zazwyczaj przeszkadza w tym część numeryczna klawiatury. Większość osób nie używa części numerycznej – rozwiązaniem dla nich jest zastosowanie klawiatury kompaktowej. Pozostali mogą używać specjalnej myszy leworęcznej (przystosowanie się do pracy z taką myszą jest dość proste).
Ruchy myszą powinny być wykonywane w taki sposób, by oś obrotu przechodziła przez łokieć, a nie przez nadgarstek. Dobrze jest oprzeć łokieć na prawidłowo wyregulowanym podłokietniku fotela.
Przerwy w pracy
Ostatnim, choć nie mniej ważnym czynnikiem wpływającym na komfort pracy jest robienie przerw w pracy siedzącej.
Z ankiety wynika, że 54% ankietowanych pracuje w pozycji siedzącej od 6 do 8 godzin, a 46% od 4 do 5 godzin – to dosyć dużo, jednak większość (56%) robi przerwy od tej pozycji co 1 godzinę – czyli prawidłowo.
Pracując przy komputerze należy pamiętać o konieczności korzystania z przerw w pracy – co najmniej 5 minut po każdej godzinie siedzenia za biurkiem.
Jak dobrze wykorzystać taką przerwę?
- Wstać od biurka
- Podejść do okna i przenieść wzrok w dal
- Przewietrzyć pokój
- Wykonać proste ćwiczenia rozluźniające i odciążające układ mięśniowo-szkieletowy
W celu zwiększenia efektywności i zmniejszenia zmęczenia należy łączyć prace wykonywane przy komputerze z innymi zadaniami.
Podsumowanie
Analizując wyniki ankiet musimy pamiętać, że były one przeprowadzone w wybranych firmach komputerowych. Są one znacznie lepiej wyposażone w sprzęt komputerowy, zwłaszcza dobre monitory. Tylko sporadycznie pracuje się na samych laptopach, bez podłączenia do monitora.
Znacznie gorzej prezentuje się natomiast pozostałe wyposażenie stanowiska pracy. Brakuje dobrych biurek z regulacją wysokości blatu czy wygodnych foteli z właściwie wyregulowanym mechanizmem synchronicznym.
Wydawało się nam, że środowisko firm IT ma odpowiednią wiedzę, jak powinno wyglądać prawidłowe stanowisko pracy z komputerem. Niestety wiele niezdecydowanych odpowiedzi wskazuje, że ankietowanym brakuje podstawowej wiedzy, jak poprawić sobie nawet prostymi, bezkosztowymi metodami komfort swojego miejsca pracy.
Rozpatrując powyższe wyniki badań pod względem podanych wskazówek i zaleceń należałoby wziąć pod uwagę trzy aspekty:
- Poprawę komfortu pracy przy stanowisku komputerowym dający większą satysfakcję oraz zmniejszający zmęczenie po wielogodzinnej pracy;
- Zapobieganie poważnym problemom zdrowotnym;
- Wzrost wydajności pracy.
Punkt pierwszy jest na pewno istotny dla pracodawcy z branży IT, biorąc pod uwagę ogromny deficyt specjalistów IT na rynku pracy. Niektóre firmy dostrzegły już to znacznie wcześniej przed naszymi badaniami, zatrudniając np. specjalistów od ergonomii do projektowania stanowiska dla każdego indywidualnego pracownika. Inne skorzystały z naszych opracowań wyników audytu.
Punkt drugi jest dostrzegany za późno, kiedy bolesne zmiany w kręgosłupie wymagają kosztownych i czasochłonnych terapii.
Punkt trzeci jest bardzo istotny od strony sfinansowania potrzebnej inwestycji. Trzeba jednak pamiętać, że na wzrost wydajności pracy wpływa jeszcze wiele innych czynników. Jeżeli będą one spełnione i pracownicy z zapałem rzucą się w wir pracy, to wzrost komfortu zmniejszający zmęczenie może poprawić ich wydajność o ponad 10%, a praca przestanie być uciążliwym obowiązkiem.
Wprowadzenie
Pracownicy biurowi coraz częściej korzystają z kilku monitorów naraz. Dobrym przykładem są tu maklerzy giełdowi, którzy muszą dokonywać błyskawicznych decyzji kupna lub sprzedaży na podstawie informacji z różnych źródeł. Aby tego typu praca przebiegała płynnie, wszystkie dane muszą być wyraźnie widoczne. Powszechniej spotykanym przykładem zastosowania kilku ekranów jednocześnie jest praca z wieloma arkuszami kalkulacyjnymi, która wymaga wyświetlania ich obok siebie. W przypadkach, gdy zachodzi potrzeba konsolidacji danych z różnych źródeł, używanie kilku ekranów naraz prawie zawsze zwiększa wydajność.
Choć praca z paroma monitorami może znacznie poprawić naszą produktywność, pociąga też za sobą ważne pytanie dotyczące ergonomii – czy większy obrót szyi wymuszony przez środowisko wieloekranowe nie wywoła dyskomfortu, a wręcz bólu szyi i ramion?
W tym artkule wyjaśnimy wpływ, jaki ma praca z wieloma ekranami na wydajność i zdrowie. Najpierw przedstawimy przepisy dotyczące pracy z wyświetlaczami ekranowymi, a następnie zajmiemy się jej skutkami. W dalszej części artykułu znajdują się praktyczne wskazówki na temat wyboru najwygodniejszych rozwiązań do pracy z wieloma ekranami w różnych środowiskach i do różnych zadań. Na zakończenie podpowiemy, jaka konfiguracja oferuje największe korzyści z punktu widzenia ergonomii.
Normy i przepisy
Amerykańska Administracja Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (OSHA) oferuje wytyczne dotyczące bezpiecznej pracy z komputerem, które pokrywają się z wytycznymi Unii Europejskiej. Zgodnie ze standardami ekran1 i klawiatura2 nie mogą być wbudowane w jedno urządzenie, a także możliwa powinna być swobodna regulacja kąta3 i wysokości4 ekranu.
Bezpieczna, produktywna praca z kilkoma ekranami
Przepisy nie podają żadnych innych wymagań dotyczących używania dwóch lub więcej monitorów. Postanowiliśmy więc przyjrzeć się bliżej różnym badaniom przeprowadzonym w tej dziedzinie. Ich wyniki dają wgląd w to, jak korzystanie z kilku monitorów naraz wpływa na nasze zdrowie i wydajność.
Wpływ na wydajność
Różne badania wykazały, że używanie dwóch lub więcej monitorów znacznie poprawia wydajność (University of Utah, 2008; Colvin, et al., 2004; Czerwinski, et al., 2003). W badaniu przeprowadzonym przez zespół Janet Colvin przed rozpoczęciem pracy z kilkoma ekranami dla uczestników zrobiono pięciominutowe szkolenie. Wszyscy uczestnicy spędzili godzinę pracując z jednym monitorem, a następnie godzinę pracując z dwoma lub trzema (połowie z nich przydzielono stanowiska z dwoma, a drugiej połowie z trzema monitorami). Ich zadanie polegało na korekcie tekstów w Wordzie, slajdów w PowerPoincie i arkuszy w Excelu na podstawie wzorcowego dokumentu – były to więc złożone, choć bardzo popularne czynności wykonywane podczas pracy z wyświetlaczami ekranowymi. Wyniki badania wykazały znaczną poprawę wydajności: o 10% większą produktywność w tym samym okresie czasu i o 33% mniej błędów (Colvin, et al., 2004).
Drugie badanie, przeprowadzone przez badaczy z Uniwersytetu Utah, stanowiło niejako kontynuację badania przeprowadzonego przez Colvin. Jego celem było ustalenie, jaki wpływ na wydajność ma rozmiar ekranu i liczba monitorów. Wyniki wyrażono jako ilość czasu potrzebną, aby wykonać konkretne zadanie. Poza popularnymi monitorami o wymiarach od 18 do 22 cali badacze uwzględnili też monitory panoramiczne o przekątnej 22, 26 oraz 30 cali. Tego typu monitory są w stanie wyświetlać dwie aplikacje na jednym ekranie, co przypomina pracę z dwoma osobnymi ekranami.
Wyniki badania wykazały związek między rozmiarem monitora i produktywnością – im większa przekątna ekranu, tym większa była produktywność. Ponadto wzrost produktywności był większy przy pracy z dwoma osobnymi monitorami niż przy pracy z jednym monitorem zapewniającym taką samą powierzchnię ekranu. Najbardziej produktywna okazała się praca z 26-calowym monitorem panoramicznym oraz praca z dwoma monitorami 20-calowymi – wydajność wzrosła o ponad 40% w porównaniu z jednym monitorem 18-calowym.
Co ciekawe, praca z jeszcze większym monitorem panoramicznym (o przekątnej 30 cali) okazała się mniej produktywna niż praca z monitorem 26-calowym. Sugeruje to, że ilość wyświetlanych na ekranie informacji, które możemy przetworzyć, jest ograniczona.
Rozmiar ekranu i produktywność
Uwaga: linia przerywana oznacza szacunkowy wzrost produktywności.
Obrazek nr 2
Związek między rozmiarem ekranu i konfiguracją stanowiska (jeden lub dwa monitory) a wzrostem produktywności podczas wykonywania określonego zadania.
Źródło: University of Utah, 2008.
Podsumowując: praca z więcej niż jednym monitorem powoduje znaczny wzrost produktywności i wydajności w porównaniu z pojedynczym monitorem. Najlepszą wydajność zapewniły konfiguracje z jednym monitorem panoramicznym o przekątnej 26 cali (wyświetlającym dwie aplikacje obok siebie) oraz z dwoma monitorami 20-calowymi.
Uwaga!
Warto sobie uzmysłowić, jak bardzo nieproduktywna jest praca z 15-calowym lub mniejszym ekranem laptopa.
Dobrze jest ją ograniczyć do niezbędnego minimum.
Wpływ na zdrowie
Podczas pracy z paroma monitorami użytkownik musi bezustannie przenosić uwagę z jednego ekranu na drugi. Oznacza to, że nie tylko jego wzrok, ale też całe ciało ciągle obraca się między monitorami. W efekcie praca w środowisku wieloekranowym może prowadzić do bólów karku i ramion wynikających z częstego obracania szyi (Alabdulmohsen, 2011).
Wybór odpowiednio dużego monitora i optymalnej konfiguracji stanowiska pracy może jednak w dużym stopniu ograniczyć ten problem. Jest to możliwe, ponieważ – jak dowiodły badania (Sommerich, et al., 2001) – monitor o przekątnej co najmniej 19 cali znacznie zmniejsza obciążenie szyi i ramion. W związku z tym jest to kwestia znalezienia odpowiedniej równowagi między wpływem na zdrowie i na produktywność.
Praca z dwoma ekranami – tak, ale dla kogo?
Kiedy opłaca się używać dwóch monitorów zamiast jednego? Badania przeprowadzone przez zespół Janet Colvin wskazują, że inwestycja w stworzenie środowiska wielomonitorowego zwróci się osobom spędzającym ponad 20% czasu na wykonywaniu zadań, które wymagają konsolidacji danych z więcej niż jednego źródła (Colvin, et al., 2004). Biorąc pod uwagę fakt, że te badania zostały przeprowadzone ponad 10 lat temu, a od tego czasu ceny monitorów znacznie spadły, można spokojnie przyjąć, że obecnie próg opłacalności jest jeszcze niższy niż 20%.
Skoro już ustaliliśmy, że potrzebujemy więcej niż jednego monitora, jaka będzie ich optymalna konfiguracja? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy rozważyć dwie kwestie: odległość patrzenia na ekran oraz położenie monitorów w stosunku do siebie i do użytkownika.
Odległość patrzenia na ekran
Optymalna odległość patrzenia na ekran zależy w pewnym stopniu od jakości obrazu (kontrastu, rozdzielczości, jasności itp.) oraz od ostrości widzenia użytkownika. Najważniejszymi czynnikami są jednak poziomy kąt widzenia i wysokość znaków na ekranie. Oznacza to, że istnieje bezpośredni związek między odległością patrzenia (mierzoną w poziomie) oraz rozmiarem ekranu.
Stosunkowo duża odległość patrzenia na ekran zmniejsza obciążenie dla wzroku, ponieważ nie wymusza intensywnej akomodacji oczu. Oddalenie monitora od użytkownika wymaga jednak odpowiedniego powiększenia znaków wyświetlanych na ekranie. Oczywistą wadą takiego rozwiązania jest fakt, że im większe znaki, tym mniej danych mieści się jednorazowo na ekranie, co zmusza użytkownika do częstszego przewijania.
Poziomy kąt widzenia i odległość od monitora przy pracy z dwoma ekranami
W przypadku dwóch dużych monitorów ustawionych obok siebie rozmiar znaków wcale nie musi być większy niż na małych monitorach. W związku z tym ekranów nie trzeba umieszczać dalej od użytkownika.
Pojawia się jednak inny problem: poziomy kąt widzenia. Jeśli część ekranu znajduje się poza polem widzenia użytkownika, musi on obracać głową, co powoduje dodatkowe obciążenie mięśni szyi i ramion (to właśnie dlatego ludzie wolą siadać w dalszych rzędach na sali kinowej – cały ekran jest wtedy w zasięgu ich pola widzenia).
Według normy NEN 894-2 optymalny kąt widzenia leży w zakresie od 0o do 15o i od 0o do -15 o (obszar A). Dopuszczalny jest też kąt widzenia w zakresie od 0o do 30o i od 0o do -30 o(obszar B). Natomiast obszar C nie jest już dobrze widoczny i użytkownik będzie musiał obrócić głową, aby wyraźnie zobaczyć wyświetlane tam dane (patrz obrazek nr 3).
Obrazek nr 3 | Obrazek nr 4 |
Poziomy kąt widzenia wyrażony w stopniach. Obszary A i B są dobrze widoczne, obszar C – nie. | Dwa monitory 24-calowe ustawione w odległości 32 cali (81 cm) od użytkownika. |
W przypadku monitorów o przekątnej 24 cali część ekranu znajduje się poza zakresem 0-30o. Na obrazku nr 4 przedstawiono sytuację, gdzie dwa 24-calowe monitory zostały umieszczone w odległości 32 cali (81 cm) od użytkownika. Część obu ekranów wykracza poza zalecany kąt widzenia w poziomie, czyli 30o. Wymieniając dwa monitory 24-calowe na dwa monitory 20-calowe redukuje się ich łączną szerokość o ok. 8 cali (20 cm), dzięki czemu oba ekrany w całości mieszczą się w obszarze dobrego widzenia.
Ergonomiczna praca z dwoma monitorami o przekątnej 22 lub 24 cali wymaga ustawienia ekranu w odległości większej niż 71 lub 81 cm od użytkownika (patrz Tabela nr 1). Blat typowego biurka ma jednak głębokość 81 cm, a stopka monitora zajmuje kolejne 20-25 cm. Rozwiązaniem tego problemu może być ramię do monitora, dzięki któremu łatwo jest ustawić ekran na samym brzegu blatu. Bardziej kosztowną alternatywą jest zakup nowego, głębszego biurka.
Konfiguracja | 2 monitory 17” | 2 monitory 19” | 2 monitory 20” | 2 monitory 22” | 2 monitory 24” |
Minimalna zalecana odległość patrzenia | 24 cale (61 cm) | 26 cali (66 cm) | 28 cali (71 cm) | 33 cale (84 cm) | 37 cali (94 cm) |
Tabela nr 1
Odległość patrzenia na ekran w konfiguracjach dwumonitorowych
Należy tu zwrócić uwagę, że powołanie się na normę NEN-894-2 (Wymagania ergonomiczne dotyczące projektowania wskaźników) nie zawsze sprawdzi się w przypadku pracy z dwoma monitorami. Polskie opracowanie CIOP – Atlas miar człowieka precyzuje optymalny kąt widzenia w zakresie od 0o do 15o i od 0o do -15 o dla częstych obserwacji bez potrzeby ruchu głowy i tułowia. Czyli praca w strefie B może wymagać ruchów przynajmniej głowy, co może wpłynąć na dyskomfort stanowiska pracy.
Idealna pozycja monitorów
Jak już wiemy, ustawienie monitorów w odpowiedniej pozycji odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu ergonomii naszego stanowiska pracy, ponieważ wpływa na poziomy kąt widzenia i odległość patrzenia. W praktyce najczęściej spotyka się dwie przedstawione poniżej konfiguracje (warto też zamontować oba monitory na specjalnych ramionach – umożliwi to szybką, wygodną zmianę z jednej konfiguracji na drugą).
Ekrany obok siebie
Ta konfiguracja najlepiej nadaje się dla użytkowników, którzy spędzają ponad 1/3 czasu wykonując zadania wymagające analizy danych z więcej niż jednego źródła. W takim układzie zaleca się ustawienie małego kąta między monitorami (ok. 15o), aby zredukować poziomy kąt widzenia.
Ekran główny znajduje się na wprost użytkownika, a ekran dodatkowy po lewej lub prawej stronie, pod kątem 15o
Ta konfiguracja jest najkorzystniejsza dla osób, które spędzają większość czasu wykonując zadania wymagające tylko jednego monitora. W takiej sytuacji ryzyko nadwyrężenia szyi i ramion eliminuje się dopasowując odległość patrzenia. Zalecana przekątna monitora w tej konfiguracji to 19 cali lub więcej – pozwoli to zminimalizować obrót szyi i zoptymalizować wydajność.
Wnioski
Praca z dwoma monitorami jest dużo bardziej produktywna niż praca z jednym. Przy czterech godzinach codziennej pracy z wyświetlaczem ekranowym wzrost produktywności przekłada się na ponad 30 minut dziennie. Z kolei w przypadku monitorów o przekątnej do 26 cali im większy ekran, tym większy jest wzrost produktywności.
Aby zapobiec nadmiernemu obciążeniu szyi i ramion wynikającemu z używania kilku monitorów naraz, zaleca się stworzenie ergonomicznej konfiguracji z co najmniej jednym ramieniem do monitora. Ramię do monitora ułatwia dopasowanie odległości patrzenia i położenia ekranów, a także pozwala zaoszczędzić miejsce na biurku.`
Należy ograniczyć do minimum pracę na samym ekranie laptopa, ponieważ jest ona bardzo mało wydajna.
Bibliografia
- Optimal performance with two or more computer screens. BakkerElkhuizen 2015
- Working Conditions Provisions:
https://www.osha.gov/Publications/osha3092.pdf
https://www.osha.gov/SLTC/computerworkstation/standards.html - Szeto GPY, Chan CCY, Chan SKM, Lai HY, Lau EPY. The effects of using a single display screen versus dual screens on neck-shoulder muscle activity during computer tasks. International Journal of Industrial Ergonomics. 2004: 44; 460-465
- Rabab T. Alabdulmohsen. Effect of single/dual monitor use on the behavior of neck-shoulder musculature. Master Thesis West Virginia University. Department of Industrial and Management System Engineering. Morgantown, West Virginia 2011
- University of Utah. Monitor Size and Aspect Ratio Productivity Research. A Comparison of Single and Dual Traditional Aspect Displays with a Widescreen Display over Productivity. 2008
- Colvin J, Tobler N, Anderson JA. Rocky Mountain Communication Review. 2004; 2(1); 31-53
- Mary Czerwinski, Greg Smith, Tim Regan, Brian Meyers, George Robertson and Gary Starkweather. Toward Characterizing the Productivity Benefits of Very Large Displays. Interact. 2003
- Sommerich CM1, Joines SM, Psihogios JP. Effects of computer monitor viewing angle and related factors on strain, performance, and preference outcomes. Hum Factors. 2001 Spring;43(1):39-55
- Adam Jedliczka, Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej. CIOP Warszawa 2001
W maju 2015 r. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera opublikował dokument: „Wytyczne w sprawie używania laptopów na komputerowym stanowisku pracy”. Autorzy podkreślają w nim, że obowiązujące obecne wytyczne odnośnie bezpieczeństwa i higieny pracy powstały w 1998 roku – od tego czasu sporo zmieniło się w dziedzinie informatyki. Przytoczymy fragment tego dokumentu:
„(…) Obecnie bardzo wiele zadań wykonywanych przy użyciu komputerów realizowanych jest na notebookach. Tymczasem obowiązujące obecnie Rozporządzenie w ogóle nie uwzględnia ergonomii podczas pracy z notebookami traktując je jedynie jako wyposażenie dodatkowe, okazjonalne. Ponieważ zaś długotrwała praca z notebookiem może spowodować wiele dolegliwości ze strony układu mięśniowo – szkieletowego, narządu wzroku jak również zwiększenia poziomu zmęczenia ogólnego, konieczne jest dostosowanie jest dostosowanie obowiązujących przepisów prawnych (zawierających m.in. minimalne wymagania bhp oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe) do aktualnych wymagań technologicznych i organizacyjnych.”
Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią tego dokumentu.